Mısır’ın, Refah Sınır Kapısı’nın İsrail tarafından işgalinin ardından, İsrail ile diplomatik ilişkilerin seviyesini düşürme kararı aldığına dair haberler iki ülke arasındaki dengeli ilişkinin bozulmakta olduğunu gösterdi. İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz’ın, Gazze’nin güneyindeki Refah’ta, İsrail ordusunun Mısır’a açılan sınır kapısını işgal etmesi nedeniyle başlayan insani krizin sorumluluğunu Mısır yönetimine yüklemesi ise gerilimin artacağına işaret etti. Katz, konuya dair dün yaptığı açıklamada, “Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafına açılan kısmının kapatılması nedeniyle bölgede yaşanacak insani krizden Mısırlı dostlarımız sorumludur” dedi. Taraflar arasında 1973’teki Youm Kippur Savaşı sonrası 1978 yılında imzalanan Camp David Anlaşması’na göre, Refah Sınır Kapısı “Mısır-Filistin sınırı” olarak tanımlanıyor. İsrail’in bu sınır kapısını işgal etmesinin anlaşmaya aykırı olduğunu ilan eden Mısır yönetimi, sınırın kendi tarafını kapatarak İsrail’den işgali sonlandırmasını istemişti. Mısır ayrıca, İsrail’e baskı kurmak için çeşitli diplomatik girişimler başlatmıştı.
Refah’ın işgal edildiği 7 Mayıs’tan beri İsrail’e karşı söylemini sertleştiren Mısır tarafı ise önce geçtiğimiz pazar günü Güney Afrika Cumhuriyeti tarafından daha önce Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) İsrail’e karşı açılan soykırım davasına müdahil olmuş, ardından İsrail tarafıyla Refah Sınır Kapısı’ndaki geçişler konusunda diplomatik koordinasyonunu azaltma kararı almıştı. Katz’ın açıklamaları, Kahire’de öfkeye sebep olurken Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yayınlanan açıklamada, “Refah’taki insani krizin asıl sebebi İsrail işgalidir. İsrail’den işgalci bir güç olarak işgal ettiği bölgelere insani yardım ulaştırılmasına izin vermesini talep ediyoruz” denildi. Açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin İsrail tarafından sorumluluğu Mısır’a yüklemek için sarf edilen “umutsuz çabaları” kınadığı hatırlatılırken “Refah Sınır Kapısı, 7 Ekim 2023’te başlayan saldırılar boyunca hep açık kalmıştı. Ancak İsrail’in burayı da işgal etmesi insani yardım geçişlerinin tamamen durmasına ve bölgede insani kriz yaşanmasına sebep oluyor” denildi.
İsrail’in Gazze’de vahşi saldırılara başladığı ilk günden beri Filistinli sivillerin Sina Yarımadası’na nakledilmesini kesin bir dille reddeden Kahire yönetimi, bu süreçte taraflar arasında süren ateşkes ve esir takası müzakerelerine de Katar ile birlikte arabuluculuk yaptı. Haaretz gazetesine konuşan İsrailli yetkililer, Refah Sınır Kapısı’nın işgali nedeniyle Tel Aviv ile Kahire arasında yaşanan krizin Kahire’nin arabuluculuk çabalarından çekilmesiyle sonuçlanabileceği uyarısını yaptı. Yetkililer, Mısır’ın diplomatik koordinasyonu azaltmasından büyük rahatsızlık duyduklarını belirterek, bu adımın savunma ve istihbarat alanlarına da yansımasından endişeli olduklarının altını çizdi. Yetkililer ayrıca, Refah’taki operasyonun sürmesi halinde ateşkes ve esir takası müzakerelerinin tamamen çökmesinden çekindiklerini de sözlerine ekledi.
İki ülke arasında karşılıklı suçlamalar sürerken bir haftayı aşkın zamandır İsrail tarafından 1.4 milyon sivilin yaşadığı Refah’a insani yardımların engellenmesi bölgede büyük bir açlık krizi tehdidini her geçen gün artırıyor. Mısır medyası, insani yardım kuruluşları ve hükümetler tarafından gönderilen insani yardım TIR’larının Refah Sınır Kapısı’nın önünde yığıldığını belirtirken İsrail tarafının hala geçişlere izin vermediğini aktardı.
Öte yandan, Avrupa Birliği (AB), İsrail’e Gazze’nin Refah kentindeki kara saldırılarını derhal durdurma çağrısı yaparak, aksinin AB-İsrail ilişkilerine “ağır bir baskı” getireceğini bildirdi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in ofisinden yapılan açıklamada, “AB, İsrail’e Refah’taki askeri operasyonunu derhal bitirmesi çağrısında bulunuyor. Bu operasyon, Gazze’deki insani yardım dağıtımını daha da sekteye uğratıyor ve daha fazla yerinden edilmeye, kıtlığa ve insanların acı çekmesine yol açıyor” ifadesi kullanıldı. Birleşmiş Milletler (BM) İnsani İşler Koordinasyon Ofisinin (OCHA) Gazze’de görev yapan sözcüsü Olga Cherevko, Gazze’ye istikrarlı yakıt girişinin olmaması halinde sadece birkaç gün içinde tüm insani yardım operasyonlarının durma noktasına geleceği uyarısında bulundu.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Refah’a yönelik süren işgalin hedefinin Hamas’ı ortadan kaldırmak olduğunu söylese de sahadaki durum ve aktörler aksini gösteriyor. Wall Street Journal (WSJ) gazetesine konuşan İsrailli saha komutanları, işgal ordusunun Netanyahu tarafından konulan Hamas’ı yok etme hedefine uzak olduğunu belirtti. Refah’ta ilerleyen işgal ordusuna karşı tuzak ve füzelerle direniş gösteren Hamas da yayınladığı videolarla İsrail askerlerine ağır kayıp verdirdiğini ortaya koydu. El-Cezire’ye değerlendirmelerde bulunan Iraklı Askeri Uzman Kurmay Albay Hatim El-Fellahi, Hamas’ın tünellerinin olduğu gibi durduğunun altını çizdi.
